Geschiedenis is een wetenschap. Door middel van kennis, inlevingsvermogen en beredenering maakt die wetenschap een zo juist mogelijke inschatting van hoe mensen hebben geleefd. Historici baseren zich hierbij zo veel mogelijk op feiten. Geschiedenis kan en moet je niet veranderen, maar moet verteld worden inclusief alle zwarte bladzijden. Staat het verleden je niet aan, des te beter. Hoe kleiner de kans wordt, dat door jouw toedoen de geschiedenis zich herhaalt en hoe groter de kans op verandering. 

Begrip

Om leerlingen te leren dat vrijheid van meningsuiting betekent dat je ook de verantwoordelijkheid hebt om eerst na te denken voordat je een mening op twitter en insta ventileert, is begrippenkennis essentieel. In de brugklas staan de Grieken op het menu en wordt het begrip slaaf behandeld. Vraag een willekeurige brugklasser dit begrip te definiëren en je krijgt een omschrijving als: iemand die heel hard moet werken voor weinig geld. Hier antwoord ik steevast op dat ik ook heel hard werk voor weinig geld, maar dat ik geen slaaf ben. Samen komen we dan tot de omschrijving: iemand die bezit is van iemand anders en niet vrij is.

Vooroordeel

Tijd om een vooroordeel uit de wereld te helpen. Ik vraag leerlingen hun ogen dicht te doen -doe zelf ook even mee-. Stel je een Griekse woning voor. De slaven verzorgen het huishouden. Er wordt geveegd, gekookt. De slaven zorgen voor de tuin en geven de kinderen les. Zie je ze voor je? Hoe zien ze eruit? Wat voor kleding hebben ze aan? Wanner de leerlingen hun ogen weer opendoen stel ik 1 vraag. Bij wie van jullie hadden de slaven een zwarte huidskleur? Aarzelend steken er 1 of 2 leerlingen hun hand op die direct voor racist worden uitgemaakt door de rest. Totdat na enig aandringen blijkt dat meer dan de helft dit dacht, zowel blanke als gekleurde leerlingen. Het is een misverstand. Wanneer we het hebben over slavernij dan heeft in de media, de filmindustrie en in literatuur de trans-Atlantische slavenhandel de overhand, waardoor begrippen als slaven en slavernij langzaamaan geassocieerd worden met Afrikaanse slaven en dus een zwarte huidskleur.

Van alle tijden

In de Oudheid kón een slaaf een zwarte huidskleur hebben, maar de kans was groter dat hij of zij dezelfde huidskleur had als zijn eigenaar. Buitgemaakt in oorlogstijden als krijgsgevangenen en tewerkgesteld in mijnen of wellicht opgeleid tot gladiator ter vermaak van het volk. Of je verhuurde jezelf -of je vrouw of kind- aan een schuldeigenaar om je schulden in te lossen. Tot je schuld was voldaan werkte je als slaaf voor je meester. En laten we moderne slavernij niet vergeten in steenbakkerijen en de textielsector. Werken voor een hongerloon waardoor je feitelijk gebonden bent. Slavernij is van alle tijden en zo oud als de mens zelf. Waar de ene mens zich superieur voelt boven een ander, ontstaat slavernij. 

Feiten

Ik probeer mijn leerlingen feiten te leren. Over slavernij in de Oudheid, over trans-Atlantische slavenhandel waarbij Nederland de nummer 5 ter wereld was in aantallen verhandelde slaven en over het koloniale verleden toen Nederland de koloniale oorlogen, politionele acties noemde. Over Israël waar hetzelfde gebied door Europeanen begin twintigste eeuw aan twee verschillende bevolkingsgroepen werd beloofd met alle gevolgen van dien en dat slechts 10% van de Nederlandse bevolking tijdens de Tweede wereldoorlog in het verzet zat en 80% niets deed. Maar ik leer ze ook dat de VOC de eerste multinational van de wereld was en een wonder van haar tijd, dat zwarte slavenhandelaren rivaliserende stammen uitleverden aan de blanke slavenhandelaar op de Afrikaanse kusten en dat de Gouden eeuw voor Nederland goud was op het gebied van handel, kunst en wetenschap. Ik ben een feitenverteller, zodat leerlingen gewapend met feitenkennis en inlevingsvermogen, een afgewogen eigen mening kunnen vormen.