De zoete kerstreclames vliegen je om de oren, het rood, goud en glitter straalt je in de etalages tegemoet. Het zal je niet ontgaan zijn, het is bijna Kerst. Waar komen de kersttradities eigenlijk vandaan?
Niet Germaans
Het woord Kerstmis komt van Christusmis, de kerkdienst ter ere van de geboorte van Jezus Christus. In tegenstelling tot de populaire opinie stamt de kerst niet af van het Germaanse midwinterfeest. Het idee dat christenen om de Germanen voor het christendom te winnen, de geboorte van Jezus samen hebben laten vallen op 25 december is fake news. De Germaanse midwinterzonnewende vond namelijk op 21 december plaats en veel belangrijker voor christenen is getalsymboliek. Op 25 maart wordt van oudsher gedacht dat de conceptie van Jezus heeft plaatsgevonden. Exact negen maanden later is 25 december.
Kerstfeest
Het kerstfeest is ontstaan in de vierde eeuw na Christus (!), min of meer tegelijk in Rome en Jerusalem. Wel gevierd op verschillende data. In Rome op 25 december en in Jerusalem op 6 januari. Vanuit die steden verspreidt het zich over het Romeinse rijk. Door de grotere invloed van Rome door de tijd wordt 25 december de officiële datum voor kerst en krijgt 6 januari later de titel Driekoningen.
Kerstman
De kerstman is een grove verbastering van onze eigen Sint Nicolaas. En op zijn beurt stamt Sinterklaas waarschijnlijk af van Odin of Wodan. Die Noorse god werd afgebeeld met witte baard en rode mantel op paard Sleipnir dat met acht poten door de lucht kan draven. De link met de schimmel op het dak en de rendieren in de lucht is snel gelegd. Immigranten uit Nederland namen Sinterklaas mee naar de Verenigde Staten in de negentiende eeuw en daar werd hij Santa Claus. In eerste instantie nog met het bisschoppelijke uiterlijk, totdat Haddon Sundblom hem zijn huidige look gaf. Haddon Wie? Hij was een reclame tekenaar en maakte van de kerstman in opdracht van het noodlijdende Coca-Cola in 1931 de bolle goedzak met blozende wangen zoals we hem nu kennen. Het legde de frisdrank geen windeieren. Coca-Cola heeft de kerstman niet bedacht, maar wel letterlijk gevormd.
Kerstboom
De origine van de kerstboom is lastig. Gedacht wordt dat de oorsprong in Thüringen Duitsland ligt. Dat zou verklaren waarom de kerstboom altijd een den of spar is. Die kwamen in het Oostzeegebied het meeste voor. Volgens de overlevering probeerde Bonifatius (ja, die van Dokkum) Germanen in het gebied te bekeren tot het christendom. Hij zou de driehoekige vorm van een gekapte spar gebruikt hebben om de heilige drie-eenheid (de Vader, de Zoon en de Heilige Geest) uit te leggen. Het werd een gewoonte een gekapte boom in huis te halen en die op zijn kop aan het plafond te hangen.
Jingle Bells
Een van de bekendste kerstliederen allertijden is geen kerstliedje. Het nummer One horse open sleigh van de Amerikaan James Lord Pierpont werd in september 1857 geschreven, bedoeld als een 'drinking song'. Het werd voor het eerst gezongen door blackface (!) artiest Johnny Pell en werd geassocieerd met kerstliederen. Nu is het nummer als Jingle Bells niet meer weg te denken.
Voor iedereen alvast een gezond, gezellig en liefdevol kerstfeest.
Bronnen:
https://historianet.nl/kerst/historische-kerstgids-19-feiten-over-de-kerst
https://en.wikipedia.org/wiki/Jingle_Bells
https://historiek.net/de-kerstman-van-odin-tot-santa-claus/9911/
| Janine Brandsen